Tổn thương da do nắng

(SKDS)  - Ánh nắng mùa hè có thể gây tổn thương trên da với những mức độ nặng nhẹ khác nhau tùy theo cường độ và thời gian mà da bạn tiếp xúc với nắng nóng. Phản ứng viêm da cấp hay mạn tính xảy ra vì tiếp xúc quá nhiều hay nhạy cảm với ánh nắng.

Dấu hiệu da bị tổn thương do nắng

Nếu bạn phải đi lại hay hoạt động ngoài trời nắng, sau một thời gian da của bạn phải tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, tổn thương da xảy ra với các biểu hiện: viêm da cấp tính, khi tổn thương đến mức độ nặng sẽ thấy đau. Đồng thời bạn thấy đỏ da, có hiện tượng sưng phù, nổi mụn nước và chảy nước vàng ở vùng tiếp xúc với ánh nắng.

 

Tổn thương da do nắng.

Sau đó sẽ thấy hiện tượng bong vảy và thay đổi sắc tố da sau thời gian viêm da cấp. Người ta xác định tổn thương viêm da do ánh nắng dựa vào vị trí của vùng da bị tổn thương đã tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, mặc dù vùng tổn thương này có thể lan rộng theo thời gian đến những vùng được che kín bởi quần áo mà không tiếp xúc với ánh nắng.

 

Trường hợp người già hay trẻ em hoặc những người bệnh không mô tả được tiền sử đã tiếp xúc với nắng thì có thể dựa vào các dấu hiệu sau đây để biết họ đã bị tổn thương da do nắng: trên da có ban đỏ, phù, nổi mụn nước và bọng nước ở những vùng tiếp xúc với ánh nắng như ở mặt, cổ, tay và vùng chữ “V” cổ áo trước ngực, trong khi vùng dưới cằm và mi mắt trên không bị tổn thương. Cần chú ý dấu hiệu môi của người bệnh hay bị thương tổn với nhiều hình thái do bị ánh nắng chiếu lâu và không được uống nước đầy đủ. Tuy ít gặp nhưng có thể có người bị tổn thương đường ruột, hoặc kiệt sức.

Biến chứng có thể xảy ra khi bị tổn thương da do nắng là: nếu là người có nước da trắng thì sự tích lũy tác hại của ánh nắng chậm tác động lên da nhưng lại gây bệnh dày sừng và ung thư da. Ở một số người khác thì bị viêm da mạn tính mặc dù họ không dùng các thuốc gây nhạy cảm và độc với ánh nắng.
Những điều cần biết trong điều trị và phòng tránh
Nếu bạn bị nắng làm tổn thương da do dùng thuốc thì cần được xác định và tránh không dùng thuốc đó theo hướng dẫn của bác sĩ. Bạn có thể phải dùng các thuốc có tác dụng chống dị ứng ánh nắng, như hydrochlorothiazid kéo dài hằng tháng.
Việc chăm sóc tổn thương trên da gồm: đắp gạc lạnh tẩm nước muối sinh lý, bicarbonat, hoặc aluminum subacetat. Dùng hồ nước hoặc dung dịch bột bôi lên vết thương. Phải tránh dùng thuốc dạng mỡ trong khi tổn thương vẫn còn mụn nước và còn ướt. Tổn thương thường khu trú ở mặt và các vùng da hở, nên bạn cần theo dõi sát để phòng tránh các tác dụng phụ của thuốc steroid.

Đội mũ rộng vành có thể phòng tránh tổn thương da do nắng.

Nhiều nghiên cứu cho thấy: chất prostaglandin được sinh ra và đóng vai trò sinh bệnh trong giai đoạn đầu của triệu chứng đỏ da, vì vậy để điều trị các triệu chứng đau và sốt trong bỏng nắng cấp có thể dùng một trong các thuốc giảm đau chống viêm không steroid như: aspirin, acetaminophen... Loại thuốc corticosteroid có thể dùng điều trị viêm da do nhạy cảm ánh nắng thể nặng. Trường hợp đợt cấp bệnh viêm da đa dạng do ánh sáng có thể dùng triamcinolon acetonid để điều trị.  Nếu bệnh nhân nhạy cảm nhiều với ánh nắng có thể dùng thuốc ức chế miễn dịch như azathioprin...

Muốn phòng tránh tổn thương da do ánh nắng khi bạn phải làm việc hay hoạt động ngoài trời nắng hoặc đi lại trên đoạn đường dài ngoài nắng, bạn nên  dùng kem chống nắng là một biện pháp tốt cho những người nhạy cảm ánh nắng. Nhưng đối với những người có phản ứng nhạy cảm với một lượng nhỏ ánh nắng thì kem chống nắng dùng đơn độc có thể không đủ phòng bệnh. Khi đó bạn cần sử dụng các chất chống nắng như PABA và oxybenzon, dioxybenzon... trước khi ra nắng, nhưng bạn cần chú ý rằng có thể bản thân chất PABA và oxybenzon có thể gây nhạy cảm ánh nắng và gây viêm da tiếp xúc dị ứng.

 

Các loại kem chống nắng thông thường chỉ chống các tia UVB gây “bỏng da” có bước sóng trung bình mà không chống được UVA gây rám nắng có bước sóng dài lại là nguyên nhân gây nhiễm độc da do ánh nắng bởi dùng thuốc. Biện pháp đơn giản như dùng áo chống nắng, đội mũ, nón rộng vành, đeo kính râm cũng rất có hiệu quả phòng tránh tổn thương da do nắng.

 

Dùng thuốc, mỹ phẩm và một số bệnh dễ tổn thương da Bạn sẽ gặp một thực tế là: khi chúng ta cùng tiếp xúc với ánh nắng với thời gian và cường độ như nhau thì có một số người không bị tổn thương da, trái lại một số khác lại dễ bị tổn thương trên da. Vì sao vậy?  Vì nhóm người dễ bị tổn thương da đã dùng các chất làm cho da nhạy cảm với ánh nắng nên dễ bị tổn thương.   Những chất gây cho da nhạy cảm với ánh nắng đó là: một số loại thuốc chữa bệnh, một vài loại nước hoa hay mỹ phẩm, do hóa chất phun tẩm lên vải, quần áo để chống nhiễm khuẩn... Một số người cơ thể rất nhạy cảm với ánh nắng do mắc các bệnh: rối loạn chuyển hoá, bệnh bẩm sinh như phenylketon niệu, khô da sắc tố...

ThS.Phạm Vũ Hoàng